İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/14)
19.07.2012-28358 Resmi Gazete
İTHALATTA KORUNMA ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2012/14)
Kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğ, 26/1/2012 tarihli ve 28185 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin 2012/1 sayılı Tebliğ ile başlatılan ve 10/5/2004 tarihli ve 2004/7305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Karar ve 8/6/2004 tarihli ve 25486 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği çerçevesinde yürütülen soruşturma sonucunda alınan kararı içermektedir.
Soruşturma
MADDE 2 – (1) Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü tarafından yürütülerek tamamlanan soruşturma sonucunda ulaşılan bilgi ve bulguları içeren sonuç raporu EK-1’de yer almaktadır.
Karar
MADDE 3 – (1) İthalatta Korunma Önlemlerini Değerlendirme Kurulu, 3901.10.90.00.11 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlu eşyanın İran menşeli olanlarının ithalatında üç yıl süreyle korunma önlemi uygulanmasına, önlemin anılan ülke menşeli ithalatta tahsil edilecek ek mali yükümlülük şeklinde belirlenmesine, ek mali yükümlülüğün aşağıda yer alan tabloda gösterildiği şekilde tespit edilmesine ve önlemin istihsali hususunda Bakanlar Kuruluna öneride bulunulmasına toplantıya katılan üyelerin oy birliği ile karar vermiştir.
| G.T.İ.P. | Eşya Tanımı | Ek Mali Yükümlülük (Gümrük Kıymeti %) | ||
| 1. Dönem (5/4/2012-4/4/2013) | 2. Dönem (5/4/2013-4/4/2014) | 3. Dönem (5/4/2014-4/4/2015) | ||
| 3901.10.90.00.11 | Alçak Yoğunluk Polietilen | 7 | 6,75 | 6,5 |
Yürürlük
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ekonomi Bakanı yürütür.
EK-1
AYPE İTHALATINDA YÜRÜTÜLEN SORUŞTURMAYA İLİŞKİN ÖZET SONUÇ RAPORU
1. SORUŞTURMAYA İLİŞKİN BİLGİLER
1.1. Başvuru
İran menşeli alçak yoğunluk polietilen (AYPE) ithalatına yönelik korunma önlemi başvurusu, Petkim Petrokimya Holding A.Ş. (PETKİM) tarafından gerçekleştirilmiştir. Söz konusu firma başvuru konusu ürünün yerli üretiminin tamamını gerçekleştirmektedir.
1.2. Soruşturma Açılması ve Geçici Önlemin Alınması
Yapılan ön inceleme sonucunda, başvuruda ithalat artışı, yerli üretim göstergeleri ve ithalat artışı ile yerli üretim göstergeleri arasındaki illiyet bağına ilişkin hususların yeterli ölçüde yer aldığı tespit edilmiştir.
Ön inceleme sonuçları, İthalatta Korunma Önlemlerini Değerlendirme Kurulunun 9/1/2012 tarih ve 42 sayılı toplantısında değerlendirilmiş ve İran menşeli AYPE ithalatına yönelik korunma önlemi soruşturması açılması için yeterli şartların oluştuğu tespit edilerek, söz konusu ürünün İran menşeli olanlarının ithalatında korunma önlemi soruşturması açılmasına ve 200 gün süreyle geçici korunma önlemi alınması için Bakanlar Kuruluna öneride bulunulmasına karar verilmiştir.
Soruşturma açılmasına ilişkin Kurul Kararı 26/1/2012 tarihli ve 28185 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin 2012/1 sayılı Tebliğ ile ilan edilmiştir. Anılan Tebliğ ile soruşturma konusu ürünün yerli üreticileri, ithalatçıları, tüketicileri, kullanıcıları ile bunların bağlı olduğu kuruluşlar veya bunların yetkili temsilcileri ile ilgili ülke yetkili temsilcileri ve ilgili ülkede yerleşik ihracatçılar/üreticilere kendilerini ilgili taraf olarak tanıtmaları ve soruşturmaya ilişkin bilgi, belge ve görüşlerini göndermeleri ve sözlü dinlenme taleplerini iletmeleri için yeterli süre tanınmıştır.
Ayrıca, “başvurunun gizli olmayan özeti”ne ilişkin hususlar internet ortamında duyurulmuştur. Diğer taraftan anılan ürünün ithalatında CIF kıymetin % 7’si oranında geçici korunma önlemi alınmasına ilişkin 10/2/2012 tarihli ve 2012/2823 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kararlaştırılan Alçak Yoğunluk Polietilen (AYPE) İthalatında Geçici Korunma Önlemi Uygulanmasına İlişkin Karar 5/4/2012 tarihinden başlamak üzere yürürlüğe girmiştir.
1.3. İlgili Taraflar ve Tarafları Dinleme Toplantısı
Soruşturma kapsamında, 3 sektör temsilcisi STK, 2 ithalatçı yabancı firma ve 4 yerli üretici olmak üzere toplam 9 adet “ilgili taraf olma talebi” alınmış ve kabul edilmiştir. Kendisini ilgili taraf olarak tanıtanlardan yerli üreticiler, ithalatçılar ve STK’lar için hazırlanan soru formları internet ortamında duyurulmuştur.
Soruşturma çerçevesinde talepte bulunulması nedeniyle ilgili üretici, ithalatçı, kullanıcı firmalar ve ilgili STK’ların temsilcilerinin görüşlerinin dinlenmesi için 27/3/2012 tarihinde tarafları dinleme toplantısı yapılmıştır. Bu toplantıya talepte bulunan tarafların tamamı katılım sağlamıştır. Toplantıda sözlü olarak dile getirilen hususlar ile ilgili tarafların ilave olarak belirtmek istedikleri hususların yazılı olarak gönderilmesi için 7/4/2012 tarihine kadar süre tanınmıştır. Toplantıda ilgili taraflarca dile getirilen görüşlerden yazılı olarak iletilenler soruşturma sürecinde değerlendirmeye alınmıştır.
1.4. Yerinde İnceleme
Soruşturma sırasında Bakanlığımıza verilmiş olan bilgilerin yerinde incelenmesi ve üretim sürecinin fiilen görülmesi amacıyla 11 Nisan 2012 tarihinde yerinde inceleme yapılmıştır.
2. SORUŞTURMA KONUSU ÜRÜN
2.1. Genel Bilgiler
Başvuru konusu ürün plastik hammaddesi olarak kullanılan 3901.10.90.00.11 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda yer alan alçak yoğunluk polietilendir. Söz konusu ürün termoplastikler grubuna girmektedir.
Başvuru konusu ürünlerin yerli ve ithal olanlarının kullanım alanları benzerdir. Ağır hizmet torbası, sera örtüsü, ambalaj filmi, kablo kılıflama, oyuncak, boru, hortum, tüp, şişe, kumaş ve metal kaplamaları, endüstriyel fıçılar, büyük su tankları yapımında kullanılmaktadır.
2.2. Katma Değer
12/11/2007 tarihli ve 2007/12850 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan “İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar”ın 1 inci maddesi kapsamında söz konusu ürünün yapısı nedeni ile korunma önlemiyle korunması amaçlanan katma değere sahip nitelikteki aksam ve parçaları mevcut olmadığından bu husus incelenmemiştir.
2.3. Benzer veya Doğrudan Rakip Ürün
AYPE yurt içinde sadece yerli üretici firma tarafından üretilmektedir. Yerli üretim AYPE türleri arasında önemli fiyat farklılıklarının bulunmaması, alt pazarlarda kullanım alanları açısından tüketicilerin gözünde büyük farklılıkların olmaması, türlerin birbirlerinin yerine kullanılabilmeleri ve fiziksel-kimyasal özelliklerinin benzerlik göstermesi göz önüne alındığından pazarda AYPE tek bir ürün olarak ele alınmaktadır.
Bu bakımdan soruşturma konusu eşyanın yerli üretileni ile ithal edileninin benzer ürün olarak değerlendirilebileceği anlaşılmıştır.
3. İTHALATIN SEYRİ
Başvuru konusu eşya için mutlak ve nispi ithalatın, ithalatın yurt içi piyasadan aldığı payın ve ithalatın ülkelere göre dağılımının yıllar itibariyle seyri aşağıda verilmektedir. Başvuru konusu eşyanın dış ticaret istatistikleri kilogram bazında tutulmaktadır. Söz konusu istatistikler, TÜİK tarafından sağlanan dış ticaret istatistikleri ile yerli üreticiler tarafından sağlanan bilgiler kullanılarak hesaplanmıştır.
3.1. Mutlak İthalat
- Genel İthalat
| Dönem | Miktar (Ton) | Miktar Değişim (%) | Değer (ABD Doları) |
| 2006 | 158.839 | – | 224.617.451 |
| 2007 | 179.990 | 13 | 290.434.922 |
| 2008 | 164.854 | -8 | 306.354.409 |
| 2009 | 157.604 | -4 | 213.093.100 |
| 2010 | 194.405 | 23 | 316.935.357 |
| 2011 | 212.352 | 9 | 397.747.418 |
| 2011 (1-3) | 64.227 | – | 124.614.787 |
| 2012 (1-3) | 65.961 | 3 | 126.177.788 |
İnceleme konusu dönemin ilk yılından itibaren dalgalı bir seyir izleyen genel ithalatta 2010 ve 2011 yıllarında artış gözlenmektedir.
- İran menşeli ithalat
| Yıllık | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 |
| Miktar (Ton) | 5.025 | 278 | 1.704 | 5.064 | 39.579 | 46.078 |
| Değişim (%) | – | -94 | 514 | 197 | 682 | 16 |
| Değer (Dolar) | 640.247 | 455.129 | 2.997.809 | 6.273.694 | 61.988.004 | 84.400.845 |
| Dönemsel (İlk 3 aylık ) | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 |
| Miktar (Ton) | 738 | – | 239 | 275 | 5.111 | 18.818 | 5.382 |
| Değişim (%) | – | – | – | 15 | 1759 | 268 | -71 |
| Değer (Dolar) | 911.998 | – | 423.560 | 416.025 | 7.489.122 | 36.546.296 | 10.439.571 |
İran menşeli ithalat verilerine bakıldığında ise 2008 yılından itibaren ciddi bir ithalat artışı gözlenmektedir.
3.2. Nispi İthalat
İnceleme konusu dönemde, ithalatın yerli üretime oranı dalgalı bir seyirden sonra 2010 yılından itibaren düzenli artış göstermiştir. 2012 yılının ilk üç ayında ise oran % 78 ile en yüksek değerine ulaşmıştır.
İran menşeli ithalatın yerli üretime oranı 2008 yılından itibaren artış göstermiştir. 2012 yılının ilk üç ayında bir önceki döneme göre bu oran düşmüştür.
3.3. İthalatın Piyasa Payı
| 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) | |
| İthalatın piyasa payı(%) | 39 | 40 | 40 | 36 | 41 | 42 | 43 | 44 |
| Değişim (%) | – | 3 | 0 | -10 | 14 | 2 | – | 2 |
| Endeks | 100 | 103 | 103 | 92 | 105 | 108 | 100 | 102 |
AYPE Türkiye piyasasında yerli üretime göre ithalatın payında 2010 yılından itibaren artış eğilimi gözlenmektedir.
| 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012(1-3) | |
| İran Menşeli İthalatın Piyasa Payı (%) | 1,1 | 0,1 | 0,4 | 1,1 | 7,6 | 9,1 | 12,6 | 3,6 |
| Değişim (%) | – | -91 | 300 | 175 | 591 | 20 | – | -71 |
| Endeks | 100 | 9 | 36 | 100 | 691 | 827 | 100 | 29 |
İran menşeli ithalatın piyasa payı 2009 yılından itibaren artmaya başlamış olup, dönemsel olarak 2012 yılının ilk üç ayında bir önceki döneme göre düşmüştür.
3.4. Ülkeler İtibariyle İthalat
Aşağıdaki tabloda 2011 yılı ithalat miktarları baz alınarak yapılan sıralamaya göre ülkelerden gerçekleşen ithalatın genel ithalat içindeki payları görülmektedir. AYPE ithalat gerçekleştirilen tüm ülkelerin ithalat verileri rapor ekinde gösterilmektedir.
| Ülkeler itibariyle ithalat (%) | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011(1-3) | 2012(1-3) |
| TOPLAM | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
| İRAN | 3 | 0 | 1 | 3 | 20 | 22 | 29 | 8 |
| İSRAİL | 13 | 19 | 18 | 24 | 9 | 12 | 7 | 7 |
| İSPANYA | 6 | 3 | 4 | 8 | 10 | 10 | 7 | 12 |
| AZERBAYCAN | 20 | 10 | 18 | 3 | 9 | 9 | 10 | 18 |
| BELÇİKA | 5 | 5 | 5 | 8 | 6 | 8 | 8 | 12 |
| HOLLANDA | 9 | 7 | 7 | 10 | 9 | 7 | 7 | 9 |
| SUUDİ ARABİSTAN | 6 | 6 | 4 | 6 | 7 | 6 | 5 | 9 |
| KATAR | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 4 | 4 | 11 |
| İSVEÇ | 2 | 1 | 2 | 3 | 4 | 4 | 4 | 1 |
| FRANSA | 12 | 14 | 12 | 7 | 3 | 4 | 0 | 1 |
| ROMANYA | 2 | 13 | 6 | 5 | 3 | 2 | 3 | 1 |
| ALMANYA | 1 | 2 | 2 | 4 | 3 | 2 | 2 | 3 |
| HIRVATİSTAN | 0 | 0 | 0 | 2 | 6 | 2 | 4 | 0 |
| İTALYA | 2 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 3 | 1 |
| FİNLANDİYA | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 |
2010 yılına kadar İran menşeli ithalatın toplam ithalat içindeki payı % 1 ile % 3 arasında değişirken 2010 yılından itibaren İran’ın payının hızla arttığı gözlenmekte olup 2011 yılı itibariyle İran birinci tedarikçi ülke konumuna gelmiştir.
3.5. Değerlendirme
AYPE Türkiye piyasasında yerli üretime göre İran menşeli ithalatın payı özellikle 2010 ve 2011 yıllarında ciddi şekilde artış göstermektedir. 2012 yılında ise, 5/4/2012 tarihinde yürürlüğe giren geçici korunma önleminin etkisiyle İran’dan gerçekleşen ithalat azalmaya başlamıştır. Bu süreçte özellikle Katar ve Azerbaycan menşeli ithalatın payı artmıştır. Katar’da yeni devreye giren üretim kapasitesinin bu duruma neden olduğu tahmin edilmektedir.
İran’ın ilave yatırımlarla kapasitesini sürekli olarak arttıracağı, petrol kaynaklarına sahip olması ve Etan girdisi ile üretim yapması sonucunda yerli üreticiye nazaran çok düşük maliyetle çalışmasından dolayı çok ciddi rekabet avantajına sahip olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, uygulanan ekonomik ambargo ve politik belirsizlik nedeniyle dünya mal piyasalarına rahat mal satamaması sonucu doğal kaynak avantajı ile birlikte, lojistik ve maliyet avantajlarını da kullanarak petrokimyasal ürünleri Türkiye’ye düşük fiyatlı olarak ucuza satabilmektedir. Özellikle AYPE’nin de Avrupa Birliği Komisyonu kararı ile İran menşeli ürünlerin AB pazarına ihracına yönelik kısıtlama uygulaması kapsamına girmesi nedeni ile İran Türkiye’ye daha çok yönelmiştir. Yine, ICIS[1] verilerine göre Çin ve Avrupa Birliği dahil bütün ülkelerden daha ucuza İran tarafından Türkiye’ye ürün satılmaktadır.
4. YERLİ ÜRETİME İLİŞKİN EKONOMİK GÖSTERGELER
Yerli üretime ilişkin bilgiler, yerli üretimin tümünü temsil eden başvuru sahibi firmanın soruşturma konusu ürüne ilişkin verilerini içermektedir.
4.1. Tüketim
| Tüketim | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) |
| Endeks | 100 | 103 | 96 | 103 | 113 | 107 | 100 | 108 |
Ülkemizin toplam AYPE tüketimine bakıldığında, 2008 ekonomik krizinden sonra düşen talebe paralel olarak AYPE tüketiminin de düştüğü, 2009 yılından itibaren ise pazarın tekrar büyüdüğü görülmektedir.
4.2. Üretim
| Üretim | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) |
| Endeks | 100 | 104 | 103 | 105 | 110 | 99 | 100 | 100 |
2012 yılının ilk üç ayında gerçekleşen üretim miktarı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre önemli bir değişiklik göstermemiştir.
4.3. Yurt İçi Satışlar
| Yurtiçi Satışlar | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) |
| Endeks | 100 | 109 | 99 | 113 | 111 | 87 | 100 | 101 |
Üretici firmanın sektörün tek temsilcisi olması ve tam kapasiteye yakın sürekli üretim yöntemi ile çalışması neticesinde yıllara göre dalgalanmalar olmakla birlikte, üretim miktarı ve yurtiçi satışlar istikrarlı kalmıştır.
4.4. Kapasite ve Kapasite Kullanım Oranı (KKO)
| Kapasite | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) |
| KKO (%) | 92 | 96 | 94 | 97 | 101 | 89 | 105 | 97 |
| Değişim (%) | – | 4 | -2 | 3 | 4 | -12 | – | -8 |
| Endeks | 100 | 104 | 102 | 105 | 110 | 97 | 100 | 92 |
İthalattaki beklenmeyen artış artırılan üretim kapasitesinin tam kullanılamamasına neden olmuştur.
4.5. Dönem Sonu Stoklar
| Stoklar | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) |
| Endeks | 100 | 124 | 402 | 225 | 199 | 321 | 100 | 90 |
Dönem sonu stoklar 2008 ekonomik krizinden sonra azalmış, 2011 yılında ise artmaya başlamıştır.
4.6. İstihdam
| İstihdam | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) |
| Endeks | 100 | 96 | 89 | 67 | 70 | 67 | 100 | 100 |
2006 yılından itibaren yerli üreticinin AYPE üretiminde istihdam ettiği personel sayısı azalmaktadır.
4.7. Verimlilik
| Verimlilik | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) |
| Endeks | 100 | 108 | 115 | 156 | 158 | 147 | 100 | 100 |
İşgücü verimliliğinde sürekli artışlar gözlenmiş olmakla birlikte, 2010 yılından itibaren verimlilik azalmaktadır.
4.8. Kârlılık
| Kârlılık | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 (1-3) | 2012 (1-3) |
| Endeks | 100 | 124 | 54 | 48 | 96 | 21 | 100 | 17 |
4.9. Değerlendirme
Söz konusu dönem incelendiğinde, 2011 yılına kadar dalgalı bir seyir izleyen üretim ve bununla ilişkili göstergeler, 2011 yılından itibaren bozulmaya başlamıştır. Üretim, satış, istihdam ve karlılıkta önemli düşüşler gerçekleşirken stok miktarı artış göstermiştir. Bu süreç, dönemsel veriler karşılaştırıldığında, 2012 yılının ilk üç ayında devam etmiştir.
5. İLGİLİ TARAFLARIN GÖRÜŞLERİ
5.1. İlgili Tarafların Görüşleri
İlgili tarafların öne sürdüğü hususlar aşağıda yer almaktadır.
- Türkiye’de AYPE’nin tek üreticisi bulunmakta olup, efektif kapasite kullanımı % 100’lere yaklaşmıştır. Yerli üretici tarafından üretilen AYPE’nin yurtiçi ihtiyacı karşılamaması nedeniyle AYPE açığı muhtelif ülkelerden ithal edilerek karşılanmaktadır. AYPE’nin ihracatı ise, tek üretici tarafından yapılmaktadır. İç pazarın artmasına karşı yerli üreticinin yeterli düzeyde kapasite arttırıcı yatırım yapmaması nedeniyle ithalatın toplam yurtiçi tüketim içindeki payı % 46’lara yükselmiştir. Ancak yurtiçi tüketimin yerli üretimle karşılanamamasına rağmen tek üretici firma, toplam AYPE üretiminin 2011 yılında % 24’ünü düşük fiyatla ihraç etmiştir. AYPE’de sorun ithalatın artması değil yerli üretimin ihtiyacı karşılamada yetersiz olması ve iç pazar ihtiyacının karşılanmadığı bir ortamda yerli üretimin dörtte birinin ithal ve iç pazar fiyatlarının altında ihraç edilmesidir.
- Yerli üreticinin AYPE’de yeterli düzeyde yatırım yapmama maliyetini sektör ithal AYPE’ye daha fazla ödeyerek finanse etmemelidir. Geçici korunma önleminin kesin önleme dönüştürülmesi halinde üreticilerin maliyeti artacak ve ihracat da olumsuz etkilenecektir.
5.2. Değerlendirme
İlgili tarafların soruşturma kapsamında sunmuş olduğu görüşler mevzuat çerçevesinde aşağıda değerlendirilmektedir.
- Yerli üreticinin yurtiçi talebi karşılayamamasına rağmen ihracata yönelmesi
Yerli üretici, yurt içinde tüketimi olmayan ürünlerde veya yurt içinde talebin yetersiz olduğu durumlarda ihracata yönelmiştir. Kapasite olarak yurtiçi talebin tamamını karşılayabilecek konumda olmasına rağmen, ithalat baskısı yüzünden yerli üretici olan firma dönemsel olarak ihracata yönelebilmektedir.
- Yerli üreticinin tekel konumuna rağmen sektöre yeterli yatırımı yapmaması
Cari açığın önemli kalemlerinden biri olan ara hammadde konusunda ürettiği ürünlerde tek yerli üretici olan firma; bugüne kadar yurt içi talebe yönelik olarak yatırım faaliyetlerini yürütmüş ve yaptığı yatırımlarla öncelikli olarak yurt içi talebi karşılamaya çalışmıştır. Yerinde inceleme ziyaretleri kapsamında, yerli üreticinin serbest piyasa şartlarında yurt içi ihtiyaca yönelik olarak yatırım çalışmalarına devam ettiği tespit edilmiştir.
- Yerli üreticinin de ithalat yapması ve piyasayı tekeline almak istemesi
Yerli üreticinin, müşterilerinin taleplerinin karşılama stratejisi doğrultusunda petrokimyasal ürün ithalatı da yaptığı anlaşılmaktadır.
6. NEDENSELLİK BAĞI
6.1. Eğilimlerin Çakışması
Soruşturma konusu ürünün ithalatının seyri ve yerli üretimin ekonomik göstergelerinin gelişimi önceki bölümlerde incelenmiştir. Bu çerçevede, soruşturma konusu ürünün ithalatındaki artış ile yerli üretimin ekonomik göstergelerinde bozulma arasında paralel bir seyir olduğu ortaya çıkmaktadır. 2006 yılında % 39 olan genel ithalatın piyasa payı 2011 yılında % 42’ye yükselirken İran menşeli ithalatın 2006 yılında % 1,1 olan piyasa payı 2011 yılında % 9,1’e yükselmiştir. Bu trende paralel olarak yerli üretimin ekonomik göstergelerinde de 2011 yılında negatif seyir görülmektedir. Anılan yıl itibariyle üretim, yurtiçi satış miktarı, kapasite kullanım oranı, istihdam ve karlılık da düşüş gösterirken stok miktarı bir önceki yıla göre % 61 artmıştır. 2011 yılında, soruşturma konusu ürün için ithalatın yeri üretime oranı 2006 yılındaki % 53 oranından 2011 yılında % 60’a; yalnızca İran’ın toplam ithalat içindeki payı ise % 3’ten % 22’ye gelmiştir. İran menşeli ithalatta uygulamaya konulan geçici korunma önlemi nedeniyle 2012 yılı ilk üç ayında İran menşeli ithalatta görülen düşüşe paralel olarak yerli üreticinin ekonomik göstergelerinde iyileşme görülmektedir. Bu tespitler ışığında, soruşturma konusu ürünün ithalatında yaşanan artış ile yerli üretim üzerinde ortaya çıkan ciddi zarar arasında bir eşzamanlılık ilişkisinin bulunduğu sonucuna varılmaktadır.
6.2. Fiyat kırılması
İthal ürünlerin, 2011 yılının ikinci yarısından itibaren yerli ürünler üzerinde fiyat kırılmasına ve fiyat baskısına yol açtığı görülmektedir.
| Fiyat Kırılması | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 (1-3) |
| Fiyat kırılması (%) | -12,0 | 3,7 | -2,0 | 6,8 |
6.3. Diğer faktörler
Bu bölümde, inceleme konusu eşyanın ithalatındaki artış dışında kalan faktörlerin yerli üretim üzerinde zarara yol açıp açmadığı hususu incelenmiştir.
Yerli üretimin üretim kapasitesine ve işgücü verimliğine ilişkin veriler incelenmiştir. Yerli üretici firmanın kullandığı üretim teknolojisi sektörde faaliyet gösteren yabancı üreticilerin teknolojisi ile aynı seviyededir. Hatta 2011 yılında gerçekleştirilen kapasite artışı ile piyasa talebine yönelik, daha kaliteli ürün üretilebildiği ve dünyada sayılı üretim teknolojilerine sahip olduğu tespit edilmiştir.
Kapasite artışına ve ölçek ekonomisi getirileri ile maliyet avantajı yakalanmasına rağmen 2011 yılında bir önceki yıla göre karlılık % 80 azalmıştır. Ayrıca, işgücü verimliliğinin soruşturma dönemi yıllarda yükselerek 2010 yılında zirve yaptığı, 2011 yılında bir miktar düşüş gösterip, 2006 yılına göre oldukça yüksek seviyelere çıktığı görülmüştür. Sermaye yoğun bir sektör olması nedeniyle AYPE üretiminde, işgücü verimliliği ve maliyetleri maliyet kalemleri arasında son sıralarda yer almaktadır ve firmaların rekabet gücünü önemli oranda etkilememekle birlikte yerli üretimin soruşturma konusu dönemde işgücü verimliğinden kaynaklı bir sorun yaşamadığı değerlendirilmektedir.
Ayrıca, yerli üretimin yapısı ve toplam satışlardaki durum göz önüne alındığında, yerli üreticinin yurt dışı satışlarının soruşturma konusu dönem içerisinde yerli üretim üzerinde ciddi zarara veya ciddi zarar tehdidine yol açmadığını ortaya koymaktadır.
Söz konusu ürünün tüketim yapısı incelendiğinde, değişen tüketici talepleri ve teknolojik gelişmeleri takiben bir düşüş olmasa da artan plastik hammadde talebine rağmen stabil bir tüketim kalıbına sahip olduğu görülmektedir. Yıllık ortalama 500.000 ton civarında tüketim bulunmaktadır. Bu nedenle tüketimdeki bu stabil eğilim, üretici firmanın yurtiçi satışlarına olumsuz bir katkı yapmamıştır.
Soruşturma konusu ürüne ilişkin tüketici tercihlerinde AYPE’den Lineer AYPE’ye doğru bir yönelim olmakla birlikte AYPE tüketiminde bir değişim görülmemektedir. Ayrıca bahsedildiği gibi yapılan yeni yatırımlar ile firmanın tüketici tercihlerine uyum sağlama kabiliyeti daha da artmıştır. Nitekim inceleme konusu dönemde AYPE ithalatının artmış olması, tüketim tercihlerinin değiştiğine ve yerli üreticinin Lineer AYPE tüketiminin artmış olması nedeni ile zarar gördüğüne ilişkin ihtimali de ortadan kaldırdığı değerlendirilmektedir.
Sektörde tek üretici bulunmasından dolayı firmayı etkileyecek yerli üreticiler arasındaki bir rekabetten söz etmek mümkün değildir. Bu itibarla iç piyasada yerli üreticiler arasındaki rekabet koşullarının zarara etkisi bulunmamaktadır. Ayrıca bu süreçte diğer firmalarca soruşturma konusu ürüne alternatif bir ürün geliştirilmemiştir.
Finansman giderlerinde yerli üreticinin ekonomik göstergelerini olumsuz yönde etkileyecek olağan dışı bir artış söz konusu değildir.
7. UYUM PLANI
Korunma önlemi uygulamalarıyla yerli üreticilerin piyasa koşullarına uyumunun kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, başvuru sahibi firma tarafından sunulan yapısal uyum programı kapsamında muhtemel bir korunma önlemi uygulaması süresince, daha yüksek kapasitelerde çalışılması ile ölçek ekonomisi sayesinde genel yönetim giderlerinin düşürülmesi, firenin azaltılması, daha ucuz elektrik fiyatları tedariki imkânına erişilmesi planlanmaktadır. Ayrıca AYPE ürününde yaratılan katma değer, hammaddede yatırımların hızlanmasını sağlayacaktır.
Yurt içi piyasada daha düzenli ve güvenilir arz ve fiyat oluşumunun sağlanmasına müteakip, öngörülebilirliğin sağlanması ile uzun vadede yüksek kapasite ve ileri teknoloji için yatırımlar yapılabilecektir.
8. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
Yerli üretimin iç talebin tümünü karşılayamamasına rağmen söz konusu eşyanın girdi niteliğinde olması ile eşyanın kullanıcısı olan diğer yerli üreticiler için maliyet, tedarik kolaylığı ve kalite açısından avantajlara sahip olması dikkate alındığında yerli AYPE üretiminin devamının sanayi sektörü için önemli olduğu değerlendirilmektedir.
Başvuru konusu ürün olan AYPE’nin İran menşeli ithalatının incelenen dönemde mutlak ve yerli üretime göre nispi olarak önemli ölçüde artış gösterdiği tespit edilmiştir. İran menşeli AYPE ithalatının genel AYPE ithalatı içindeki payı 2009 yılındaki seviyesi olan % 3’ten 2011 yılı sonu itibarı ile % 22’ye yükselmiştir. Bu veriler, soruşturma konusu İran menşeli ürün ithalatında ani ve keskin bir artış yaşandığına işaret etmektedir. Bunun yanında, başvuru sahibi yerli üreticinin ekonomik göstergelerinde son dönemde meydana gelen bozulma yerli üretimde ciddi zarar varlığını açıkça ortaya koymaktadır. Yerli üretimin durumunu etkileyebilecek diğer faktörlerin incelenmesiyle İran menşeli ithalatın artışı ile ithalat artışı ile ciddi zarar arasında esaslı bir nedensellik bağının bulunduğu sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak İran menşeli ithalat artışının yerli üretimde oluşan ciddi zararın ana nedeni olduğu tespit edilmiştir. Soruşturma konusu ürünün ithalatına karşı korunma önlemi uygulanması için Mevzuat kapsamında gerekli şartların oluştuğu değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, soruşturma konusu ürün ithalatında üç yıl süreyle ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulanmasının gerekli olduğu değerlendirilmektedir.
Ek: ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT İSTATİSTİKLERİ
[1] Chemical Industry News & Chemical Market Intelligence, www.icis.com
http://www.icispricing.com/il_shared/Samples/SubPage69.asp Erişim Tarihi:22/06/2012