FASIL 14

ÖRÜLMEYE ELVERİŞLİ BİTKİSEL MADDELER; TARİFENİN BAŞKA YERİNDE BELİRTİLMEYEN VEYA YER ALMAYAN BİTKİSEL ÜRÜNLER

Fasıl Notları.

• Nasıl hazırlanmış olursa olsun, esas itibariyle mensucat imalinde kullanılan bitkisel maddeler ve bitkisel madde lifleri ile sadece mensucat imalinde kullanılabilecek hale getirilmiş diğer bitkisel maddeler bu Fasıla dahil olmayıp, XI. Bölümde yer alırlar.
• 01 pozisyonu, diğerleri meyanında, bambular (yarılmış, uzunlamasına biçilmiş veya kesilmiş, uçları yuvarlaklaştırılmış, beyazlatılmış, yanmaz hale getirilmiş, parlatılmış veya boyanmış olsun olmasın), yarılmış sepetçi söğüdü, kamış ve benzerleri, benekli Hint kamışı içi ve bu kamışın dilimlenmişlerini de kapsar. Yonga, bu pozisyona dahil değildir (44.04 pozisyonu).
• Odun yünü (44.05 pozisyonu) ve fırça veya süpürge yapımında kullanılan hazır fırça başları (96.03) 14.04 pozisyonuna dahil değildir.

  GENEL AÇIKLAMALAR
Bu Fasıl, aşağıda yazılı olanları kapsar:

• Özellikle örgü için, fırça ve süpürge imalinde veya dolgu ve vatka olarak kullanılan türdeki ham veya basitçe işlenmiş bitkisel maddeler.
• Oymacılıkta, düğme ve diğer küçük süs eşyalarının imalatında kullanılan türdeki tohumlar, çekirdekler, kabuklar ve sert kabuklu yemişler.
• Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen diğer bitkisel ürünler.

Nasıl hazırlanmış olursa olsun, özellikle mensucat imalatında kullanılan türdeki bitkisel maddeler ve mensucat maddesi olarak kullanılmak üzere işlenen diğer bitkisel maddeler bu Fasılın haricindedir (XI. Bölüm). 
 
14.01 –     ÖZELLİKLE ÖRGÜ İÇİN KULLANILAN TÜRDEKİ BİTKİSEL MADDELER (BAMBU, HİNTKAMIŞI, KAMIŞLAR, SAZLAR, SEPETÇİ SÖĞÜDÜ, RAFYA, TEMİZLENMİŞ, BEYAZLATILMIŞ VEYA BOYANMIŞ HUBUBAT SAPLARI VE IHLAMUR AĞACI KABUKLARI GİBİ).
1401.10 – Bambular
1401.20 – Hint kamışı
1401.90 – Diğerleri
Bu pozisyon, birleştirmek veya örmek suretiyle daha çok hasır, hasır örgüler, tepsiler, her çeşit sepetler (meyve, sebze, istiridye, vb. sepetleri dahil), sepet sandıklar, valizler, mobilya (sandalye ve masa gibi), şapkalar, vb. imalatı için kullanılan türdeki ham bitkisel maddeleri kapsamaktadır. Bu hammaddeler, keza, fırça, şemsiye sapı, baston, olta sopası, pipo sapı, kaba halat, vb. imalatında, kağıt hamuru yapımında veya altlık olarak kullanılabilirler.
Bu pozisyon, diğerleri meyanında, aşağıdaki ham maddeleri de kapsar. 

• Bambular, bazı bölgelerde ve özellikle Çin, Japonya ve Hindistan’da çok bol şekilde yetişen özel bir ot çeşididir. Bambular çok hafif, parlak, genellikle içi boş bir sapa sahiptirler, bazı hallerde iki boğum arasında oluklu olurlar. Bambular, (yarılmış, uzunlamasına biçilmiş veya kesilmiş, uçları yuvarlaklaştırılmış, beyazlatılmış, yanmaz hale getirilmiş, parlatılmış veya boyanmış olsun olmasın) bu pozisyonda yer alırlar
• Hint kamışları, daha çok Calamus cinsi tırmanan palmiyelerin saplarıdır ve çoğunlukla Güney Asya’da bulunur. Bunlar silindirik, katı ve bükülebilir ve genellikle 0.3 – 6 cm. arasında değişen çaplı ve sarıdan kahverengiye kadar değişen renkte olurlar; mat veya cilalı bir yüzeye sahiptirler. Bu pozisyon, bu kamışın iç kısmını ve sert olan dış kamış kısmını içerir; iç kısmın veya dış kısmın veya tüm kamışın boydan boya kesilmesinden elde edilen uzun şeritler de bu pozisyondadır.
• Kamışlar ve sazlar, ılıman ve tropik bölgelerde, rutubetli yerlerde yetişen birçok otsu bitkiler için kullanılan ortak bir terimdir. Kamışlar, genellikle daha sıkı, düzgün ve içi boş gövde veya sapları bulunan, yapraklarının yerini gösteren oldukça düzenli aralıklarla boğumları olan bitkilerdir. En iyi bilinen çeşitleri su sazları (Scirpus lacustris), adi veya yabani kamışlar (Arundo donax ve Phragmites communis), muhtelif Cyperus türleri (örn; Cyperus tegetiformis, Çin hasır otu) ve Juncus türleri (örn; Juncus effusus, Japon hasır sazı).
• Sepetçi söğüdü (beyaz, sarı, yeşil veya kırmızı) bazı söğüt ağacı (Salix) türlerinin uzun, bükülebilir genç sürgünleri ve dalları.
• Rafya, özellikle Madagaskar adasında yetişen Raphia cinsi bazı palm ağaçlarının (en önemli türü Raphia ruffa olan) yapraklarından elde edilen lifli şeritlere verilen ticari bir isimdir. Rafya, örgü işlerinde ve bahçecilikte bağlama maddesi olarak kullanılır. Bükülerek iplik haline getirilmemiş rafyadan yapılan dokumalar hariçtir (46.01 pozisyonu). Bu pozisyon, rafya ile aynı amaçlar için kullanılan ve şapka yapımında kullanılan diğer yaprakları ve otları içine alır (örn; Panama ve latania).
• Hububat sapları (başaklı veya başaksız, temizlenmiş, beyazlatılmış veya boyanmış) (aşağıya bakınız).
• Bazı ıhlamur çeşitlerinin (Tilia türleri) iç kabuğu. Bu kabukların lifleri çok kuvvetli olup, ip, halat, sargılık bez, kaba hasır imalinde ve ayrıca bitkileri bağlama ipi olarak kullanılır. Baobab ağacı kabuğu ve benzer amaçlara hizmet eden bazı söğüt veya kavak kabukları da bu pozisyonda yer alır.

Bu pozisyonda yer alan bitkisel örgü maddeleri yıkanmış veya yıkanmamış, ham veya şeritlere ayrılmış, soyulmuş, parlatılmış, beyazlatılmış, boyanmak üzere hazırlanmış, boyanmış, verniklenmiş veya cilalanmış veya yanmaz hale getirilmiş de olabilirler. Ancak, işlenmemiş haldeki hububat sapları bu pozisyon haricindedir (12.13 pozisyonu). Bu pozisyondaki maddeler uzunluğuna kesilmiş, uçları yuvarlatılmış (içme çubuğu imali için hububat sapları, olta kamışı imali için genç dallar ve sürgünler, boyama işleri için bambular) olsun olmasın, veya paketlenme, depolanma, taşınmalarını vb. kolaylaştırmak amacıyla hafifçe de bükülebilen bağ veya demet halinde tasnif edilmiş olabilirler; bu pozisyonda yer alan, bükülerek birleştirilmiş ve böylece o halde örgü yerine kullanılmaya elverişli örülmeye elverişli bir duruma getirilmiş maddeler, 46.01 pozisyonunda sınıflandırılırlar.
Aşağıda yazılı olanlar bu pozisyon haricindedir:

• Yonga odun(44.04 pozisyonu).
• Yukarıda tanımlanan bitkisel maddelerin eğirme işi için haddelenmiş, ezilmiş, taranmış veya diğer şekilde hazırlanmış olanları (53.03 veya 53.05 pozisyonları).

[14.02] [14.03] 
14.04 –     TARİFENİN BAŞKA YERİNDE BELİRTİLMEYEN VEYA YER ALMAYAN BİTKİSEL ÜRÜNLER.
1404.20 – Pamuk linterleri
1404.90 – Diğerleri
Bu pozisyon, Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan tüm bitkisel ürünleri kapsar.
Aşağıda yazılı olanlar bu pozisyona dahildir:

• Pamuk Linterleri

Muhtelif çeşitteki pamuk bitkilerinin tohumları çırçırlama ile pamuk liflerinden ayrıldıktan sonra, hala çok kısa liflerden oluşan ince tüylerle kaplıdır (genellikle uzunluğu 5 mm.’den az). Bu lifler, pamuk linterleri olarak bilinmektedir.
Linterler, çırçırlama için çok kısadırlar; bunların çok yüksek selüloz içermeleri dumansız barut yapımında ve suni liflerin (suni ipekler gibi) ve selüloz plastiklerin imalatında ideal hammadde olarak kullanılmalarını sağlamaktadır. Bunlar ayrıca bazı kağıt çeşitlerinin, filtre bloklarının imalinde ve kauçuk sanayinde dolgu olarak kullanılmaktadır.
Pamuk linterleri, kullanım amaçları ve ham, temiz, beyazlatılmış, boyanmış veya absorbe edici hale gelmiş olup olmamaları dikkate alınmaksızın burada sınıflandırılmaktadır. Dökme olarak veya tabaka ya da dilim şeklinde preslenmiş olarak sunulabilirler.
Aşağıda yazılı olanlar bu pozisyon haricindedir: 

• İlaçlanmış veya tıbbi, cerrahi, dişçilik veya veterinerlik amaçları için perakende satışa hazır vaziyette ambalajlanmış tamponlar (30.05 pozisyonu).
• Diğer tamponlar (56.01 pozisyonu)

 

• Esas olarak boyacılıkta veya debagatte kullanılan bitkisel hammaddeler.

Bu ürünler esas olarak boyacılıkta veya debagatte ya direk olarak ya da boyacılık veya debagat hülasalarının hazırlanmasında kullanılır. Bu maddeler işlem görmemiş, temizlenmiş, kurutulmuş, öğütülmüş veya toz haline getirilmiş olabilir (pres edilmiş veya edilmemiş).
En önemlileri aşağıdadır:

• Odun: Somak, fustik (“genç fustic” de dahil), kütük ağacı quabracho, Brezilya odunu (Pernambuco odunu ve sappan odunu dahil), kestane ağacı, kırmızı sandalağacı.

Şuna dikkat edilmelidir ki, esas olarak boyacılık veya debagatte kullanılan türdeki bu odunlar yalnızca yonga, talaş, kıymık veya toz şeklinde iseler burada sınıflandırılırlar. Bu odunların diğer şekillerde olanları bu Fasıla dahil değildir (Fasıl 44).

• Kabuk: Muhtelif çeşit meşeler (kara meşe ve mantar meşesinin ikinci kabuğu dahil), kestane, gümüş huş ağacı, somak, “genç fustic”, wattle, mimoza, mangrove, baldıran ve söğüt.
• Kök ve benzerleri: Kök boya, canaigre, Berberis vulgaris ve sığırdili.
• Meyve, üzümsü meyve ve tohumlar: Algarobilla bacıtları, valonya, halilağacı meyvesi, dividivi (libidibi). Cehri meyveleri (keza Fars üzümü, Türk tohumları, sarı üzümler vb. olarak da bilinir), annatto tohumları ve pulpu, ceviz dış kabuğu ve badem dış kabuğu.
• Mazı yumruları: Halep mazıları, Çin mazıları, Macaristan mazıları, çam mazıları, vb.

Mazı yumruları, muhtelif meşe ve diğer ağaçların yaprak ve dallarında Cynips cinsi böceklerin delmeleriyle oluşan ur benzeri fazlalıklardır. Tanen ve gallik asit içerirler ve boyacılıkta ve bazı mürekkeplerin yapımında kullanılır.

• Gövde, sap, yaprak ve çiçekler: Yaban çivit otu, somak, “genç fustic”, çoban püskülü, mersin ağacı, ayçiçeği, kına fidanı, reseda, çivit bitkisi gövdeleri, sapları ve yaprakları; mastika yaprakları; aspir çiçekleri (bastard saffron), boya katır tırnağı (Genista tinctoria; woadwaxen).

Şuna dikkat edilmelidir ki safran stigmaları ve boyuncukları bu pozisyon haricindedir (09.10 pozisyonu).

• Likenler: Orchil (veya archil), mor boya veya turnusol boya olarak bilinen boyaların elde edildiği likenlerdir (Rocella tinctoria ve fuciformis, Lichen tartareus ve Lichen parellus, benekli liken veya Umbilicaria pustulata).

 
Aşağıda yazılı olanlar bu pozisyon haricindedir:

• Bitkisel menşeli debagat hülasaları ve tanenler (tannik asitler) (su ile çıkarılmış mazı yumrusu taneni dahil) (32.01 pozisyonu).
• Boya ağacı hülasaları ve diğer bitkisel boya hülasaları (32.03 pozisyonu).

 

• Oymacılıkta kullanılan türdeki kabuklu yemişler, kabuklar, çekirdekler, sert tohumlar.

Bu türler daha çok düğme, boncuk, tespih ve diğer küçük süs eşyalarının yapımında kullanılır.
 
Bu pozisyon, diğerleri meyanında aşağıda yazılı olanları içine alır.

• Korozo, Güney Amerika’da yetişen bazı palm ağacı çeşitlerinin tohumları (“cevizleri”)dır. Yapısı, sertliği ve rengi fildişine benzediğinden, yaygın adı “bitkisel fildişi” dir.
• Daha çok Doğu ve Orta Afrika’da (Eritre, Somali, Sudan vb.) yetişen doum palm ağacının tohumları (“cevizleri”).
• Diğer bazı palmlerin benzer “cevizleri” (örn; Palmira veya Tahiti cevizi gibi).
• Canna indica kamış çeşidinin tohumları (Hint kana’sı); Abrus precatorius (boncuk ağacı olarak da bilinir) tohumları; hurma çekirdekleri; piassava palm ağacının cevizleri.
• Hindistan cevizi kabukları.

Yukarıdaki ürünler bütün veya (korozo ve doum cevizinde olduğu gibi) dilimlenmiş fakat başka türlü işlem görmemişlerse bu pozisyonda yer alırlar. Başka türlü işlem görmüş olanları bu pozisyon haricindedir (genellikle 96.02 veya 96.06 pozisyonu).
 

• Esas olarak dolgu veya vatka olarak kullanılan tipteki bitkisel maddeler (örneğin; kapok, bitkisel tüy ve zostera otu gibi) (mesnetli veya mesnetsiz olarak bir tabaka halinde tertiplenmiş olsun olmasın).

Bu pozisyon esas olarak, mobilya, yastık, minder, eğer ve koşum takımı, cankurtaran simidi, vb. için dolgu maddesi olarak kullanılan bitkisel maddeleri kapsamaktadır. Bunlar, yan amaçlar için kullanılsalar bile bu pozisyonda yer alırlar.
 
Dolgu maddesi olarak kullanılan, fakat Tarifenin başka yerinde belirtilen veya esas olarak başka amaçlar için kullanılan bitkisel maddeler bu pozisyon haricindedir. Örneğin; ağaç yünü (44.05 pozisyonu), mantar yünü (45.01 pozisyonu), Hindistan cevizi lifi (veya coir) (53.05 pozisyonu) ve bitkisel tekstil liflerinin artıkları (52 veya 53. Fasıllar).
 
Bu pozisyon, diğerleri meyanında, aşağıdakileri içine alır:

• Kapok, Bombacaceae familyasından muhtelif ağaçların tohumlarının etrafını saran açık sarı veya bazen kahverengimsi renkteki floşun ticari adıdır. Lifler ağacın cinsine göre 15 ila 30 mm. uzunlukta olup elâstiki, su geçirmez, hafif fakat dayanıksızdır.
• Diğer bazı bitkisel tüyler (bazen bitkisel ipek olarak bilinir), bazı tropik bitki çeşitlerinin (Asclepias gibi) tohumlarının tek hücreli tüylerinden meydana gelir.
• Bitkisel tüy olarak bilinen ürünler, (Cezayir lifi dahil) (crin vegetal), bodur palm ağaçlarının bazı çeşitlerinin (özellikle Chamaerops humilis) yapraklarından elde edilir
• Zostera otu (örn; Zostera marina), şekil olarak saç gibi veya ot benzeri olan bir deniz bitkisi çeşididir.
• Bazı Carex cinsi kamışların yapraklarından elde edilen doğal bukleli ürün (foin frisé).

Eğer bu maddeler ham veya temizlenmiş, beyazlatılmış, boyanmış, taranmış veya başka şekilde hazırlanmış (eğirmek için olanlar hariç) iseler bu pozisyon kapsamına girerler. Bu maddeler demet halinde ithal edildiği halde de bu pozisyonda yer alırlar.
Yukarıda tanımlanan maddelerin tekstil, kağıt, vb. gibi mesnetler üzerine veya bunlardan iki tabakanın arasına tel ile tutturulmuş veya teyellenmiş olanları da bu pozisyona dahil bulunmaktadır
 

• Özellikle fırça ve süpürge imalinde kullanılan bitkisel maddeler (örneğin; süpürge darısı, piassava, sedir otu ve istle gibi) (bağ veya demet halinde olsun olmasın).

 
Bu pozisyon, başka amaçlar için yan kullanımları olsa dahi, özellikle süpürge ve fırça, vb. olarak kullanılan bitkisel maddeleri içine alır. Tarifenin başka yerinde belirtilen veya asıl olarak süpürge veya fırça yapımında kullanılmayan bitkisel maddeler bu pozisyon haricindedir. Örneğin; bambular, kamışlar ve sazlar (14.01 pozisyonu), alfa otu, halfa otu ve süpürge çalısı sapları [dokuma sanayiinde kullanılmak üzere hazırlanmış olanları; süpürge çalısı (53.03 pozisyonu) veya alfa ve halfa otu (53.05 pozisyonu)] veya Hindistan cevizi lifi (53.05 pozisyonu)
 
Bu pozisyon, diğerleri meyanında, aşağıdaki ürünleri içine alır:

• Pirinç, süpürge darısı, (Sorghum vulgare var. technicum) veya bazı darıların başakları (panikülleri), (çekirdekleri alınmış olarak)
• Piassava, bazı tropik palm ağacı yapraklarından elde edilen liflerdir. En iyi bilinen çeşitler Brezilya ve Afrika piassavalarıdır.
• Sedir otu kökleri, kuru, kumlu toprakta yetişen Andropogon cinsinden bir buğdaygil bitkidir. Bazen “fırça-otu” olarak bilinen bu bitki, Avrupa’da özellikle, Macaristan ve İtalya’da rastlanan yabani bir ottur. Sedir otu kökleri, uçucu yağ veren vetiver (Khus-Khus otu veya Hindistan sedir otu) kökleriyle veya kökleri şifalı özelliğe sahip tıbbi sedir otu ile karıştırılmamalıdır (12.11 pozisyonu).
• Orta Amerikada yetişen Epicampes familyasına mensup diğer bazı buğdaygil bitkilerinin kökleri (örn; süpürge çalışı kökü (broomroot) veya zacaton).
• Gomuti lifleri Arenga saccharifera veya pinnata‘dan elde edilen liflerdir.
• İstle veya ixtle (Tampico, Tampico – lifi veya Meksika lifi) bunlar kısa yapraklı Meksika agave’sindan elde edilen liflerdir (kısa boyda sert bünyeli olanlarda dahil).

Tüm bu maddeler kesilmiş, beyazlatılmış, boyanmış veya taranmış olsun olmasın (eğirilme için yapılan hariç) ve bağ veya demet halinde olsun olmasın bu pozisyonda yer alırlar.
 
Bununla beraber, süpürge veya fırça yapımına hazır (veya yapımda sadece çok küçük işlemler gerektiren) lif saçak ve püskülleri bu pozisyona dahil değildir. Bunlar 96.03 pozisyonunda sınıflandırılmışlardır (96. Fasılın 3 nolu Notuna bakınız).
 

• Diğer bitkisel ürünler.

Bu ürünler kapsamında aşağıdakiler bulunur:

• Halfa, İspanya’da ve Afrika’da yetişen halfa otundan (Stipa tenacissima) ve Lygeum spartum otundan elde edilir. Başlıca kullanılışı kağıt hamuru imalatıdır, fakat bunlar ayrıca ip, ağ imalinde, halı, hasır, sepet, ayakkabı vb. gibi örgülerin yapımında ve koltuk ve minderler için dolgu ve vatka olarak da kullanılır.

Halfa yalnızca sap ve yaprak şeklinde, ham, beyazlatılmış veya boyanmış durumda ise bu pozisyonda sınıflandırılır; Dokumaya elverişli lif olarak haddelenmiş, ezilmiş veya taranmış ise bu pozisyon haricindedir. (53.05 pozisyonu).

• Alfa, dokumada kullanmak üzere hazırlanmamış olanları
• Ham süpürge çalısı sapları, lifleri tekstil sanayinde kullanılan bir baklagil bitkisidir; taranmış süpürge çalısı lifleri veya kırpıntıları bu pozisyon haricindedir (53.03 pozisyonu).
• Lif kabağı (Luffa), bitkisel sünger olarak da bilinmektedir, bir lif kabağı çeşidinin (Luffa cylindrica) hücre dokusundan oluşmaktadır.

Hayvansal orijinli süngerler bu pozisyon haricindedir (05.11 pozisyonunda).

• Korozo unları, doum palm “cevizlerinden”, Hindistan cevizi kabuklarından veya benzerlerinden elde edilir.
• Likenler (boyama, tıbbi veya süslemede kullanılanlardan olmayanlar ((A) bendi (7)’ye bakınız)). Agar – agar, deniz kadayıfı (carrageenan) ve bitkisel maddelerden çıkarılan diğer tabii yapışkan ve kıvam verici maddeler hariçtir (13.02 pozisyonu), 12.12 pozisyonunda yer alan deniz yosunları ve diğer algler ve tek hücreli ölü algler (21.02 pozisyonu) de bu pozisyon
• Fırça otu başları, mensucat bitim işleminde kullanılmak üzere hazırlanmış fakat monte edilmemiş olanlar da dahil.
• Japon pirinç kağıdı (olarak bilinen), Uzak Doğuya has bazı ağaçların öz kısmının dilimlenmesiyle elde edilir. Yapma çiçekçilikte, resim yapmakta, vb. kullanılır. Pirinç kağıdı tabakaları perdahlanmış veya dikdörtgen (kare dahil) şeklinde kesilmiş olsun olmasın bu pozisyonda sınıflandırılır.
• Tanbul yaprakları, sarılgan bitki olan Piper betle L.‘nin taze ve yeşil yapraklarından ibarettir. Tanbul yaprakları yaygın olarak dinlendirici ve uyarıcı etkisi nedeniyle yemeklerden sonra çiğnenir.
• Quillaia kabuğu (sabun ağacı kabuğu veya Panama kabuğu) (Quillaia saponaria).
• Hint sabun ağacı üzümsü meyveleri veya tohumları (soapberries) (Sapindus mukorossi, trifoliatus, S. saponaria, S. marginatus, S. drummondii).

Bu pozisyona dahil bulunan bitkisel maddelerin tabaka halinde mensucat, kağıt, vb. gibi bir mesnet üzerine veya bunlardan iki tabakanın arasına tel ile tutturulmuş veya teyellenmiş olanları da bu pozisyonda yer alırlar.