Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas Olacak Belgenin Verilmesine İlişkin Yönetmelik

13.09.2007-26642 Resmi Gazete

NÜKLEER VE NÜKLEER ÇİFT KULLANIMLI EŞYALARIN İHRACATINDA İZNE ESAS OLACAK BELGENİN VERİLMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, nükleer silahların yayılmasının önlenmesi amacıyla nükleer madde, nükleer alanda kullanılan malzeme, ekipman ve ilgili teknoloji ile nükleer çift kullanımlı malzeme, ekipman ve ilgili teknolojinin ihracatında İzne Esas Olacak Belgenin verilmesine ilişkin esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Kurumun belirlediği Nükleer Transfer Uyarı Listesi ve Nükleer Çift Kullanım Listesi kapsamındaki eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatı için gerekli olan İzne Esas Olacak Belgenin  verilmesine ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 9/7/1982 tarihli ve 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanununun 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (Değişik:RG-8/6/2010-27605)
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Eşya Kalemi: Nükleer Transfer Uyarı Listesi veya Nükleer Çift Kullanım Listesi kapsamında barışçıl amaçlı ihracatı yapılan madde, malzeme, ekipman ve ilgili teknolojiyi,
b) Güvence Belgesi: Bu Yönetmelik kapsamına giren eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatı/transferi durumunda Yönetmeliğin 10 uncu, 13 üncü, 14 üncü ve 15 inci maddelerinde yer alan taahhütleri içeren alıcı ülkenin ilgili resmi makamlarından alınmış onaylı belgeyi,
c) Güvenlik Denetimi Anlaşması: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması uyarınca, taraf ülkelerin sınırları içinde barışçıl amaçlarla kullanılan nükleer maddeler üzerinde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının güvenlik denetimini kabul ettiğine dair Ajans ile imzalamış oldukları anlaşmayı,
ç) İzne Esas Olacak Belge: 6/6/2006 tarihli ve 26190 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İhracat Yönetmeliği gereğince Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından verilecek ihracat iznine esas Kurumca bu Yönetmelikteki usul ve esaslara uygun olarak düzenlenecek belgeyi,
d) Kurum: Türkiye Atom Enerjisi Kurumunu,
e) NSYÖA: Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşmasını,
f) Nükleer Çift Kullanım Listesi: Kurum tarafından hazırlanan nükleer çift kullanımlı madde, malzeme, ekipman ve ilgili teknolojiden oluşan ihracat kontrolüne tabi eşya kaleminin/kalemlerinin listesini,
g) Nükleer Çift Kullanımlı Eşya: Nükleer alan dışında kullanımının yanı sıra nükleer alanda da kullanılabilme özelliğine sahip eşya kalemini/kalemlerini,
ğ) Nükleer Transfer Uyarı Listesi: Kurum tarafından hazırlanan nükleer alanda kullanılmak üzere özel olarak tasarımlanmış veya hazırlanmış madde, malzeme, ekipman ve ilgili teknolojinin ihracat kontrolüne tabi eşya kaleminin/kalemlerinin listesini,
h) Son Kullanım Sertifikası: Bu Yönetmelik kapsamına giren ticarete konu eşya kaleminin/kalemlerinin son kullanım yeri ve son kullanım amacını belirten, ithalatçıdan alınan onaylı belgeyi,
ı) Teslim Teyit Belgesi: İhracatın izin süresi içinde gerçekleştiğini gösteren onaylı resmi belgeyi,
i) Tüm Hassas İhracatın Kontrolü: Kurum tarafından hazırlanan listelerde yer almayan ve normal şartlarda ihracat için Kurumdan İzne Esas Olacak Belge alınmasını gerektirmeyen eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatının kontrolünü,
j) UAEA: Uluslararası Atom Enerjisi Ajansını,
k) Yeniden transfer: Nükleer Transfer Uyarı Listesi veya Nükleer Çift Kullanım Listesi kapsamında ihraç edilen herhangi bir eşya kaleminin alıcı ülke tarafından başka bir ülkeye yeniden ihraç edilmesini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İhracat Kontrolü, İzne Esas Olacak Belge Verme Yetkisi ve Başvuru
İhracat kontrolü
MADDE 5 – (1) (Değişik:RG-8/6/2010-27605) Nükleer Transfer Uyarı ve Nükleer Çift Kullanım listelerinde yer alan eşya kaleminin/kalemlerinin herhangi bir alıcı ülkeye yapılacak barışçıl amaçlı ihracatı ve yeniden transferi için İzne Esas Olacak Belge alınması zorunludur.
Tüm Hassas İhracatın Kontrolü   
MADDE 6 – (1) Nükleer Transfer Uyarı ve Nükleer Çift Kullanım Listelerinde yer almayan hassas eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatında aşağıda belirtilen durumlarda İzne Esas Olacak Belge alınması zorunludur.
a) İhracatçının ihraç edeceği eşya kaleminin/kalemlerinin nükleer silahların yayılması veya geliştirilmesi riski taşıyabilecek bir faaliyette kullanılabileceğinden şüphe duyduğu yönünde Kuruma beyanda bulunması,
b) İlgili kurum veya kuruluşlardan gelen bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda söz konusu eşya kaleminin/kalemlerinin nükleer silahların yayılması veya geliştirilmesi riski taşıyabilecek bir faaliyette kullanılabileceği yönünde şüphesi duyulması,
c) Ulusal ve uluslararası güvenliği tehlikeye düşürebileceğine, insan hakları ihlaline ve Türkiye’nin ikili ve/veya çok taraflı uluslararası ilişkilerinde olumsuz gelişmelere yol açabileceğine dair bulguların olması,
ç) Ülkemizce belirlenmiş riskli ülkeler/şirketler listesinde yer alan ülke, firma ve şahıslara yönelik sevkıyatların söz konusu olması.
İzne Esas Olacak Belge ve verme yetkisi
MADDE 7 – (1) Kurum tarafından hazırlanan listelerde yer alan eşya kaleminin/kalemlerinin ihraç edilmesi Kurum tarafından verilecek olan İzne Esas Olacak Belgeye bağlıdır. İzne Esas Olacak Belge verme yetkisi Kuruma aittir. Kurum bu belgeyi verirken Milli Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının yazılı mutabakatlarını alır.
(2) Bu faaliyet başka bakanlık, kurum ve/veya kuruluşlardan da izin alınmasını gerektiriyorsa bu izinlerin verilmesi Kurum tarafından İzne Esas Olacak Belge verilmesi ön koşuluna bağlıdır.
Başvurunun yapılması
MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik gereği, İzne Esas Olacak Belge almak isteyen kişi ve/veya kuruluşlar bir dilekçe ekinde
a) İzne Esas Olacak Belge başvuru formu (Ek-1),
b) Güvence belgesi (Madde 10, 13, 14, 15 ve 17 için),
c) Son Kullanım Sertifikası (Ek-2),
ç) Bağlı bulunduğu Ticaret ve Sanayi Odasına kayıt ve tescilli olduğunu gösterir onaylı ve başvuru yılı vizeli Üye Belgesi,
d) Kurum tarafından belirlenen ücretin Kurum hesabına yatırıldığını gösterir banka dekontu,
ile birlikte Kuruma başvurur. Kurum gerekli gördüğü durumlarda başka bilgi ve belgeler de isteyebilir. 
Başvurunun incelenmesi ve İzne Esas Olacak Belgenin verilmesi
MADDE 9 – (1) Dilekçe ekindeki bilgi ve belgeler Kurum tarafından incelenir, eksiklik varsa başvurana bildirilerek tamamlanması istenir. Bilgi ve belgeler yeterli görülürse, söz konusu ihracat hakkında Milli Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının yazılı mutabakatlarının alınmasını müteakip, İzne Esas Olacak Belge Kurum Başkanlığı tarafından onaylanır ve ihracat yapacak kişi ve/veya kuruluş adına verilir. İzne esas olacak belge, verilen iznin kapsamı ve süresini aşacak şekilde kullanılamaz, başka kişi ve/veya kuruluşlara devredilemez.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Nükleer Transfer Uyarı Listesi Kapsamındaki Eşya Kalemlerinin İhracat Koşulları
Nükleer silah ve patlayıcıların yasaklanması
MADDE 10 – (1) Nükleer Transfer Uyarı Listesi kapsamındaki eşya kaleminin/kalemlerinin  ihracatında  İzne Esas Olacak Belge, alıcı ülkenin ilgili resmi makamlarından söz konusu eşya kaleminin/kalemlerinin nükleer silah veya patlayıcıların yapımında kullanılmayacağına dair Güvence Belgesi alındıktan  sonra verilir. 
Fiziksel korunma
MADDE 11 – (1) İhracatı söz konusu olan Nükleer Transfer Uyarı Listesi kapsamındaki eşya kaleminin/kalemlerinin fiziksel korunmasına ilişkin hususlar aşağıdadır:
a) Nükleer Transfer Uyarı Listesinde yer alan nükleer maddeler ve tesislerin amaç dışı ve yetkisiz kullanımını önlemek için fiziksel korunma ile ilgili önlemleri uygulamak alıcı ülkenin sorumluluğundadır. Ancak, nükleer madde ve tesisin tipine göre uygulanacak fiziksel korunmanın seviyesi, Uluslararası Nükleer Maddelerin Fiziksel Korunma Sözleşmesinde belirtilen önlemler asgari olmak kaydıyla, alıcı ülke ile bu konu üzerinde anlaşmaya varılarak belirlenir.
b) Nükleer Transfer Uyarı Listesindeki eşya kaleminin/kalemlerinin taşınması sırasındaki fiziksel korunması ile ilgili tedarikçi, alıcı ve taşıyıcı firmanın sorumlulukları her uygulamada özel düzenlemelerle açık bir şekilde tanımlanır.
Güvenlik denetimi
MADDE 12 – (1) Nükleer Transfer Uyarı Listesinde yer alan eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatında:
a) Nükleer Transfer Uyarı Listesinde yer alan eşya kaleminin/kalemlerinin nükleer silah sahibi olmayan bir ülkeye ihracatı durumunda, alıcı ülkenin mevcut ve gelecekteki barışçıl amaçlı her faaliyetindeki  kaynak ve özel bölünebilir maddelerin tümüne UAEA güvenlik denetiminin uygulanmasını gerektiren, alıcı ülke ile UAEA arasında imzalanmış bir Güvenlik Denetimi Anlaşmasının yürürlükte olması,
b) Nükleer Transfer Uyarı Listesinde yer alan eşya kaleminin/kalemlerinin nükleer silah sahibi olmayan ve UAEA ile Güvenlik Denetimi Anlaşması yürürlükte bulunmayan bir ülkeye ihracatı söz konusu olduğunda,  ihraç edilecek eşya kaleminin/kalemlerinin kullanılacağı nükleer tesislere UAEA güvenlik denetiminin uygulanıyor olması,
şartları aranır.
Zenginleştirme tesisi, ekipmanı ve teknolojisinin ihracatının özel kontrolü
MADDE 13 – (1) Bir zenginleştirme tesisinin, ekipmanının veya teknolojisinin ihracatında, alıcı ülkenin ilgili resmi makamlarından, ihraç edilen tesisin veya ekipmanın veya ihraç edilen teknolojiye dayanan herhangi bir tesisin %20’nin üzerinde zenginleştirilmiş uranyum üretmek üzere tasarımlanmayacağı veya işletilmeyeceğine dair güvence belgesi istenir.
Yeniden transferin kontrolü
MADDE 14 – (1) Alıcı ülkenin ilgili resmi makamlarından, Türkiyeden ihraç edilen Nükleer Transfer Uyarı Listesi kapsamındaki eşya kaleminin/kalemlerinin veya ilgili teknolojinin yeniden transferi ve Türkiyeden ihraç edilen Nükleer Transfer Uyarı Listesi kapsamındaki tesislerden elde edilen ya da Türkiye’den ihraç edilen malzeme, ekipman veya teknolojiden yararlanılarak elde edilen eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatı söz konusu olduğunda, ilk transfer sırasında kendilerinden istenen taahhütleri içeren güvence belgelerinin aynısını son alıcı ülkenin ilgili resmi makamlarından sağlayacağına dair güvence belgesi vermesi istenir.   
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Nükleer Çift Kullanım Listesi Kapsamındaki Eşya Kalemlerinin İhracat Koşulları  
Nükleer silah ve patlayıcıların yasaklanması
MADDE 15 – (1) (Değişik:RG-8/6/2010-27605) Nükleer Çift Kullanım Listesi kapsamındaki eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatında, ihraç edilen eşya kaleminin/kalemlerinin veya ihraç edilen eşya kalemi/kalemleri kullanılarak üretilen malzeme, ekipman veya teknolojinin nükleer silah veya patlayıcı yapımında ya da UAEA’nın güvenlik denetimi olmayan bir nükleer yakıt çevrimi faaliyetinde kullanılmayacağına dair bir taahhütü içeren son kullanım sertifikası istenir. Kurum, aşağıda belirtilen durumlarda, ihracatçının alıcı ülkenin resmi makamlarından alınan yukarıdaki taahhütleri içeren ayrı bir güvence belgesi sunmasını isteyebilir.
a) İhracatçının ihraç edeceği eşya kaleminin/kalemlerinin nükleer silahların yayılması veya geliştirilmesi riski taşıyabilecek bir faaliyette kullanılabileceğinden şüphe duyduğu yönünde Kuruma beyanda bulunması,
b) İlgili kurum veya kuruluşlardan gelen bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda söz konusu eşya kaleminin/kalemlerinin nükleer silahların yayılması veya geliştirilmesi riski taşıyabilecek bir faaliyette kullanılabileceği yönünde şüphe duyulması,
c) Ulusal ve uluslararası güvenliği tehlikeye düşürebileceğine, insan hakları ihlaline ve Türkiye’nin ikili ve/veya çok taraflı uluslararası ilişkilerinde olumsuz gelişmelere yol açabileceğine dair bulguların olması,
ç) Ülkemizce belirlenmiş riskli ülkeler/şirketler listesinde yer alan ülke, firma ve şahıslara yönelik sevkıyatların söz konusu olması.
Güvenlik denetimi
MADDE 16 – (1) Nükleer Çift Kullanım Listesinde yer alan eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatında;
a) Alıcı ülkenin, nükleer silahların yayılmasının önlenmesi doğrultusundaki NSYÖA’na taraf olması ve UAEA ile Güvenlik Denetimi Anlaşmasını imzalamış olması,
b) İhracı söz konusu olan malzeme, ekipman, bileşenler veya ilgili teknolojinin beyan edilen son kullanım ve son kullanıcı için uygun olması,
c) İhraç edilen malzeme, ekipman, bileşenler veya ilgili teknolojinin; yakıtı yeniden işleme, zenginleştirme veya ağır su üretimi amaçlı bir tesisin araştırılması, tasarımı, inşası, işletilmesi, onarımı veya geliştirilmesi için kullanılmaması,
ç) Alıcı ve son kullanıcının, önceden izin verilmiş olan bir ihracatta, bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket etmemiş olması,
şartları aranır.
Yeniden transferin kontrolü
MADDE 17 – (1) (Değişik:RG-8/6/2010-27605) Türkiye’den ihraç edilen Nükleer Çift Kullanım Listesi kapsamındaki eşya kaleminin/kalemlerinin veya ilgili teknolojinin yeniden transferi ve Türkiye’den ihraç edilen Nükleer Çift Kullanım Listesi kapsamındaki eşya kaleminin/kalemlerinin veya ilgili teknolojiden yararlanılarak elde edilen eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatı söz konusu olduğunda, ilk transfer sırasında uyulması istenen kuralların yeniden transfer ya da ihracat işleminde de uygulanacağına dair taahhüt içeren son kullanım sertifikası istenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
İzne Esas Olacak Belgenin süresi ve Teslim Teyit Belgesi
MADDE 18 – (1) Kurum tarafından hazırlanan listelerde yer alan eşya kaleminin/kalemlerinin ihracatında İzne Esas Olacak Belge, veriliş tarihinden itibaren  yüz yirmi gün için geçerlidir. İhracatçı, ihracat gerçekleştikten sonra, izin süresi içinde, ihracatın gerçekleştiğini gösteren Teslim Teyit Belgesini Kuruma vermekle yükümlüdür.
(2) (Değişik:RG-8/6/2010-27605) Özel durumlarda, ihracatçının talebinde yer alan gerekçeler Kurum tarafından değerlendirildikten sonra verilen izin süresi uzatılabilir. Gerekçenin uygun görülmediği durumlarda ise İzne Esas Olacak Belge iptal edilir. Kurum süre uzatımı ve İzne Esas Olacak Belgenin iptal edildiğini Gümrük Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’na bildirir.
İşlemlerin gizliliği
MADDE 19 – (1) İhracat işlemleri  ile  ilgili  İzne Esas Olacak Belge  talepleri  ve  ilgili  diğer belgeler  gizlilik derecesine sahiptir.
Tebliğ ile düzenlenecek hususlar
MADDE 20 – (1) Nükleer Transfer Uyarı Listesi ve Nükleer Çift Kullanım Listesi Tebliğ ile düzenlenir.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 21 – (1) 15/2/2000 tarihli ve 23965 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Nükleer Alanda Kullanılan Malzeme, Ekipman ve İlgili Teknolojinin İhracatına İzin Verilmesine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 22 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanı yürütür.

EK-1

EK-2

(Değişik:RG-8/6/2010-27605) Son kullanıcı olarak, ithal edilen bu eşya kaleminin/kalemlerinin; yukarıda belirtilen amaçla yukarıda belirtilen yerde kullanılacağını, nükleer silah veya patlayıcıyla ilgili bir faaliyette veya güvenlik denetimi olmayan bir nükleer yakıt çevrimi faaliyetinde kullanılmayacağını ve bu tür bir faaliyette kullanılacağından şüphe duyulduğunda yeniden transfer edilmeyeceğini taahhüt ederiz.
(As end-user, we guarantee that the imported items will only be used for the above-mentioned purposes and at the above mentioned place; that the imported items will not be used in any nuclear explosive activity or unsafeguarded nuclear fuel cycle activity; and will not be re-transferred if it is suspected that they are intended to be used in any nuclear explosive activity or unsafeguarded nuclear fuel cycle activity.)
İthalatçı Firma Ünvanı  (Importer Company)
Firma Yetkilisinin İmzası  (Authorized Signature)